بن بست نیلینگ !! ، شرح آثار حقوقی و کیفری پایدارسازی دیوارهای گود به روش نیلینگ ( میخکوبی nailing ) و انکراژ برای سازندگان و پیمانکاران و شرح مسئولیتهای آن برای مهندسین ناظر و مجریان ذیصلاح با بازخوانی 5 پرونده ، و شرح قانون غازها !!!
متن پیش روی برگردان فایل صوتی است که به همت گروه نگارش آماده و در اختیار شما قرار گرفته است.
مرجع حقوق مهندسی ایران همیار و همراه جامعه مهندسی ایران
موضوع این جلسه یکی از مباحث بسیار مهم بوده که مربوط به نیلینگ و انکراژ و شرح آثار حقوقی آن برای ناظرین و مجریان و سازندگان می باشد. روش نیلینگ بیشتر در پروژه های راهسازی که خارج از شهر و حوزه ساخت و ساز شهری می باشد استفاده می شود. روش نیلینگ به دلیل استفاده از ماشین آلاتی مانند دریل واگن و نهایت سوراخ کاری زیر ساختمان همسایه و تزریق بتن ؛ می تواند در حین انجام این سلسله عملیات، به ساختمان همسایه آسیب وارد نماید. روش انکراژ و نیلینگ شبیه به هم هستند و در کل به آنها روش میخکوبی هم اطلاق میشود.در این جلسه قصد داریم آثار حقوقی نیلینگ ؛ شامل ورود به حرز و یا حتی طبق نظر بعضی از وکلاء بحث تصرف عدوانی را مورد بررسی قرار دهیم. چرا که با اجرای نیلینگ ؛ به نوعی غیر قانونی وارد فضای ملک مجاور می شویم.
مطابق ماده 38 و 39 قانون مدنی، مالکیت امری محترم می باشد و کسی اجازه تصّرف و تعّدی و ورود به فضای ملک مجاور، بدون اجازه صاحب ملک را ندارد در غیر اینصورت جرم محسوب می شود . مواد زیادی از جمله ماده 30 و 38 و 39 و 132 و 951 قانون مدنی کشور به این موضوع اشاره کرده اند. اما بحث اصلی جلسه ما در خصوص ماده 38 و 39 می باشد. در قانون مجازات اسلامی در ماده 691 و 692 بطور کامل به این موضوع به عنوان یک جرم پرداخته شده است و حتی برای آن حبس در نظر گرفته شده است. در ماده 690 هم به شرح کاملی از این موضوع پرداخته شده است. از حیث آسیب و خسارات وارده به ملک همسایه درحین اجرای عملیات، شامل تخریب و یا ترک خوردن ملک مجاور در ماده 677 قانون مجازات اسلامی به صراحت تشریح شده است.
در تصویر زیر اجرای عملیات نیلینگ و استفاده از سولجرپایل به همراه انکراژ نشان داده شده است.در روش انکراژ میلگردهای نصب شده درداخل خاک به روش پیش تنیدگی کشیده شده و بعد از تزریق بتن آزاد می شود.در این تصویر تعدادی از سولجر ها نصب نشده اند و اعضای مایل هم به طور کامل اجرا نشده اند .بیشتر قصد ما از نشان دادن این تصویر برای افرادی است که هیچ گونه ذهنیت و تجربه ای در خصوص روش نیلینگ و انکراژ نداشته اند.
این تصویر گودبرداری؛ مربوط به شهر تهران می باشد.
اما ماده 38 قانون مدنی چه میگوید؟ اگر دقت کرده باشید در الفاظ عمومی و معاملات همیشه می گویند که 6 دانگ یک خانه. منظور از عدد 6 در این مورد به جهت 6 جهت اطراف یک ملک می باشد شامل :
شمال و جنوب و شرق و غرب و بالا و پایین. این 6 جهت در واقع 6 دانگ یک ملک محسوب می شوند. جهات شمال و جنوب و شرق و غرب را حدود اربعه گویند که مالک اجازه تجاوز بیش از حدود اربعه را ندارد.اما در خصوص جهات بالا و پائین لازم به ذکر است که زیر ملک تا هسته زمین و از بالا تا بینهایت متعلق به مالک می باشد و دراین حدود کسی اجازه تعرض ندارد مگر اینکه قانون استثناء کرده باشد.اگر کسی به واسطه حفر قنات و یا هر گونه ساخت و سازی ویا از سمت بالابه ملکی تعرض نماید این تجاوز ورود به حرز و یا تصرف عدوانی اطلاق می شود که البته تعیین نوع آن بستگی به نظر قاضی دارد.که در ذیل این پاراگراف نامه دادستان محترم استان خراسان رضوی در این خصوص را به نظر شما می رسانیم.
پس ورود به ملک مجاور به هر طریقی جرم است و می توان در مراجع قضایی آن را به عنوان جرم پیگیری کرد. حتی در بحث تاور کرین ها که در یک ساختمان درحال ساخت از روی فضای املاک مجاور عبور می کند هم بحث ورود به حرز بوده و می توان قانوناً آن را پیگیری کرد و می توان اجرت المثل ایام کاری را درخواست کرد و یا قانوناً از این کار ممانعت به عمل آورد. البته لازم به ذکر است که این قانون برای عبور هواپیما ها از بالای ملک و خطوط مترو از زیر ملک استثنا قائل شده است و نمی توان دراین خصوص به مراجع قضایی مراجعه کرد مگر اینکه عبور مترو باعث ترک و یا آسیب به ملک شود.
نامه دادستانی استان خراسان رضوی به رئیس سازمان نظام مهندسی استان خراسان رضوی
“ممنوعیت قانونی انجام نیلینگ در ملک غیر”
نامه شماره 3251/م د مورخ 13/2/1394 جناب َآقای صادقی دادستان محترم عمومی انقلاب مشهد به ریاست محترم سازمان نظام مهندسی استان خراسان رضوی.
جناب آقای رئیسی
سلام علیکم؛
با احترام با عنایت به این که حسب مفاد ماده 38قانون مدنی، “مالکیت زمین مستلزم مالکیت فضای محاذی آن است تا هرکجا بالا رود و همچنین است نسبت به زیر زمین، بالجمله مالک حق همه گونه تصرف در هوا و فراز گرفتن دارد مگر آنچه قانون استثناء کرده باشد”. لذا در مواردی که جهت انجام ساخت و ساز نیاز به استفاده از روشهایی مانند نیلینگ و انکرینگ می باشد که ورود به زیر ملک مجاوراجتناب ناپذیر است ، مقتضی است به کلیه عوامل ذیربط از جمله مهندسین ناظر و مالک بدواً صراحتاً و سریعاً اعلام وابلاغ فرمائید که قبل از ورود به حریم ملک مجاور اخذ رضایت مالکین آن الزامی است . و الا تصرف مذبور در ملک مجاور تصرف عدوانی محسوب و در صورت شکایت فردی ذی سمت تصمیم مقتضی اتخاذ خواهد شد .
صادقی
دادستان عمومی و انقلاب مشهد
نکته ای در اینجا قابل ذکر است که ؛ خیلی از وکلاء ورود به حرز را جرم تلقی نمی کنند و فقط تصرف را جرم می دانند.
البته خیلی تفاوتی ندارد زیرا اگر بتوان ورود به حرز را ، نوعی تصرف اثبات کرد عملاً جرم محسوب می شود. بنابراین نحوه شکایت از نیلینگ آدابی دارد و به این سادگی ؛ وکلایی که کار چک و یا کلاه برداری و یا اختلافات خانواده را وکالت می کنند به راحتی نمی توانند بحث شکایات نیلینگ را وکالت نمایند.
برای اینکه بتوان بحث ورود به حرز و نهایت تصرف عدوانی را درشکایت عملیات نیلینگ اثبات نمود در ابتدا باید صاحب ملکی که از طرف همسایه عملیات نیلینگ به حریم او تجاوز کرده است، یک اظهار نامه قضایی برای سازنده ملک مجاور ارسال نماید، با این عنوان که :” شما با اجرای نیلینگ به زیر ملک من تعرض کرده و ورود به حرز کرده اید و در حال تصرف آن هستید” …….. بعد از اینکه این اظهار نامه با این مضمون به دست سازنده رسید آن موقع باید از سازنده شکایت نمود تا بتوان قصد و غرض تصرفی را که سازنده در زیر خانه شما انجام داده است را به بازپرس دادگاه کیفری اثبات نمود. در اینجاست که بازپرس کیفر خواست را صادر می کند و باید در شکایت خود به مواد قانونی 691 و 692 قانون مجازات اسلامی و همچنین مواد 38و39قانون مدنی استناد کنید و نباید از خسارات وارده به ملک و خانه؛ موردی در شکوائیه نوشته شود زیرا در ابتدا شما باید حکم جلب سازنده را به دلیل تصرف عدوانی بگیرید و جرم کیفری را اثبات کنید و فعلاً کاری به خسارات وارده نداشته باشید.
بعد از اینکه تصرف عدوانی را از این طریق اثبات کردید و کیفر خواست به دادگاه بدوی کیفری رفت سپس میتوانید بحث خسارات حقوقی وارده را پیش بکشید.
- بعد از صدور کیفر خواست از دادسرای کیفری در دادگاه بدوی و تایید دادیار، سازنده باید به دنبال وثیقه برود در غیر اینصورت باید روانه زندان شود چون اقدام به تصرف ملک همسایه کرده است . بعد از اینکه سازنده در دادگاه کیفری بدوی حاضر شد؛ شما به عنوان همسایه می توانید بحث گرفتن خسارات را مطرح کنید.از آنجایی که محاکم کیفری صلاحیت رسیدگی به دعاوی حقوقی را دارند به همین جهت در دادگاه کیفری و در اولین جلسه دادگاه بدوی، شما به عنوان همسایه و کسی که مورد تعرض قرار گرفته است موضوع خسارات وارده را باید مطرح کنید همچنین باید موضوع ضریب صعوبت و اجرت المثل دوران کاری و همچنین افت قیمت را هم مطرح نمائید و حملات را باید در این موقع به سمت سازنده شروع کنید.
دراینجا لازم به ذکر است که دفاع از سازنده ای که اقدام به نیلینگ در زیر ملک مجاور کرده است به مراتب سخت تر از صاحب ملک مورد تعرض قرار گرفته ؛ می باشد. مگر اینکه صاحب ملک مجاور، وکیلی ناشی را تسخیر کرده باشد که به موقع آن را هم توضیح خواهیم داد.
بازخوانی پرونده اول
در یک مورد سازنده ای به یک موسسه حقوقی مراجعه کرده وعنوان کرد که یک شکایتی حقوقی از من شده تحت عنوان نیلینگ و از من ضریب صعوبت و افت قیمت و خسارات وارده و اجرت المثل خواسته اندو سپس شکایت کیفری کرده اند از آنجایی که درآن موسسه وکلاء تحت آموزش مهندس میررضوی بودند به آنها یاد آوری شد که درجلسه دادگاه به این شکل عمل کنند که،” از آنجایی که طبق قانون آیین دادرسی کیفری جدید که سال 1392 تصویب و اجرا شده است، قانون گذار برای کاهش جرائم کیفری قاعده ایی را وضع کرده است که در واقع اگر همسایه ابتدا شکایت حقوقی درباره نیلینگ کرده باشد، دیگر نمی تواند شکایت کیفری کند”، در اینجا می توان اینگونه پرونده ها را هوا کرد. که در این پرونده توانستیم جرم کیفری را تبرئه نمائیم . معمولاً پرونده های نیلینگ در دادگاه های کیفری بدوی جلوتر نمی رود و در همان کیفر خواست قفل می شود و سازنده به دنبال رضایت از مالک می رود.
درصورتی که سازنده ای به واسطه نیلینگ به ملک همسایه ورود پیدا میکند چهار جرم برایش متصور می باشد :
الف – همان جرم کیفری تصرف عدوانی ،که باید تاوان آن را بدهد و از سه ماه تا یک سال زندان دارد مگر آنکه همسایه رضایت بدهد.
ب – بحث خسارات وارده به ساختمان همسایه است شامل ترک خوردن ملک همسایه ؛ تخریب چاه فاضلاب همسایه و سوراخ شدن و تخریب استخر داخل ملک همسایه.
ج – ضریب صعوبت ناشی از نیلینگ؛ به این معنی که همسایه ای که زیر ملکش نیلینگ شده است به قاضی می گوید زیر ملک من با دریل واگن سوراخ شده است و به طول 10 تا 20 متر میلگرد در آن فرو کرده است و به قطر آن بتن تزریق شده است و اگر من بخواهم در آینده در این محدوده برای ساخت ساختمانم خاکبرداری کنم، ماشین آلاتی مانند لودر و بیل مکانیکی و غیره نمی توانند به راحتی گودبرداری کنند و بتن این نیلینگ مانع از کار می شود بنابراین من مجبورم گودبرداری را به صورت دستی و با کارگر و فرغون انجام دهم که هزینه آن بسیار زیاد میباشد و بین قیمت خاکبرداری توسط ماشین و دستی یک اختلاف قیمتی وجود دارد بنابراین باید یک کارشناس رسمی دادگستری که منتخب قاضی می باشد؛ این اختلاف قیمت را محاسبه نماید و سازنده باید آن را پرداخت کند.که به آن ضریب صعوبت گویند و مقدارش هم کم نیست.
د – اجرت المثل ایام تصرف زیر خانه همسایه است تا یوم القیامه و تا زمانی که این همسایه بخواهد پروانه ساخت برای ملکش بگیرد و باید توسط کارشناس به صورت ماهانه و یا سالانه تعیین میگردد که نمونه آن را در ذیل ارائه کرده ایم.
نمونه ای از گزارش کارشناسی جهت محاسبه اجرت المثل تصرف زیر خانه ای توسط نیلینگ
بازخوانی پرونده دوم
این پرونده مربوط به سال 1392میباشد.سازنده ای در سمت خیابان پاسداران اقدام به خاکبرداری به عمق 20متر کرده و برای حفظ و پایدار سازی دیواره گود عملیات نیلینگ و انکراژ و سولجر گذاری انجام می دهد و دربازۀ زمانی انجام این عملیات؛ همسایه مجاور آن اقدام به شکایت از سازنده در دادسرای کیفری می کند. وکیل همسایه مجاور هم از وکلای حرفه ای بود که چند نفر مهندس عمران هم به وی مشاوره می دادند و حسابی سازنده را در دادگاه قفل و زنجیر کردند و بعد از تنظیم کیفر خواست توسط بازپرس دادگاه کیفری، یک سال زندان برای سازنده در نظر گرفته شد.بعد از اینکه پرونده به دادگاه بدوی رفت ، وکلاء بحث خسارات را هم پیش کشیدند که شامل ضریب صعوبت و اجرت المثل بود که ضریب صعوبت آن حدود 300میلیون تومان و اجرت المثل آن هم 200میلیون تومان و کلاً 500میلیون تومان درنظر گرفته شد که بعد از محکومیت سازنده در دادسرای کیفری ؛ وی اقدام به رضایت گرفتن از مالک مجاور کرد.
- در دادگاه تجدید نظر رای 500 میلیون تومانی دادگاه بدوی استوار ماند و این محکومیت تائید گردیدوسازنده مبلغ 500 میلیون تومان بابت ضریب صعوبت و اجرت المثل را پرداخت کرد. اما قاضی به وی گفت که شما باید یک سال حبس که مربوط به جرم کیفری و تجاوز به حریم همسایه است را هم تحمل کنید، مگر اینکه از همسایه رضایت بگیرید و اگر همسایه رضایت داد ما هم از جرم عمومی مرتکب شده، صرف نظر خواهیم کرد.اما متاسفانه همسایه در ابتدا برای رضایت به جرم کیفری سازنده درخواست یک میلیارد تومان دیگر کرد که بعد از رفت و آمد های فراوان سازنده و وساطت آشنایان ، با دریافت 500میلیون تومان رضایت داده و وثیقه سازنده هم آزاد گردید.
پس در جریان باشید که پرونده نیلینگ بسیار حساس بوده و وکلای این نوع پرونده ها باید حتماً دوره های کارآموزی لازم راگذرانده و حرفه ای باشند.در پرونده ای مشابه دریکی از مناطق تهران سازنده ای اقدام به اجرای نیلینگ زیر یک بانک و زیر ملک یک خانمی می کند و واحدحقوقی بانک بر علیه سازنده شکایت می کند و در دادسرای کیفری گروه وکلای بانک نتوانستند تصرف را اثبات نمایند و رد خواسته شدند و قرار منع تعقیب صادر گردید و وارد شکایات حقوقی شدند. اما خانمی که همسایه همین ملک بود با مراجعه به یک موسسه حقوقی که وکلای آن تحت آموزش مهندس میررضوی بودند توانستند سازنده را با صدور کیفر خواست محکوم کرده و روانه زندان کنند وسپس با قرار وثیقه آزاد شده و با پیگیری توانست بعد از پرداخت خسارات آزاد شود.
یکی از موضوعات مهم در بحث نیلینگ که برای سازنده ها بسیار مهم است نحوه رضایت گرفتن از شاکی میباشد. خیلی ها معتقدند که اگر همسایه مجاور رضایت داد کافی می باشد و سازنده می تواند به کار نیلینگ ادامه دهد.
در یک پرونده ای واقعی در محدوده خیابان پاسداران در اوایل سال 1393 سازنده ای برای اجرای نیلینگ بعد از پرداخت 300میلیون تومان به همسایه مجاور ؛ رضایت محضری وی را برای اجرای نیلینگ می گیرد.سپس عملیات نیلینگ به پایان میرسدو در سال 1393 که ساختمان در حال ساخت به مرحله سفت کاری میرسد ؛ همسایه مجاوری که زیر ملکش نیلینگ شده بود و خسارت دریافت کرده بود ملکش را به یک خریدار دیگر می فروشد و ایشان هم بعد از آگاهی از وضعیت زیر این ملک به سازنده مراجعه کرده و مدعی می شود که شما زیر ملک بنده را نیلینگ کرده اید.سازنده هم رضایت نامه محضری که از مالک قبلی گرفته بود را به صاحب ملک جدید نشان میدهد و به ایشان می گوید که من از صاحب قبلی این ملک رضایت گرفته ام و شما از شکایت جدید صرف نظر کنید.
همسایه جدید از سازنده مجدد شکایت می کند و سازنده به دادگاه احضار می شود و برای قاضی موضوع رضایت نامه محضری و شکایت همسایه قبلی را تشریح میکند و میگوید که مالک جدید، از من شکایت کرده است.وکیل همسایه جدید به قاضی می گوید که ایشان از مالک قبلی رضایت گرفته نه از موکل بنده که صاحب جدید ملک می باشد و در جایی هم دراین رضایت نامه قید نشده است که این موضوع به اطلاع خریدار جدید برسد.بنابراین قاضی به سازنده در حکمی اعلام کرد که سازنده باید رضایت همسایه جدید را هم بگیرد درغیر اینصورت محکوم خواهد شد.سازنده واقعاً در این پرونده درمانده شده بود و با تسخیر وکلای قوی هم نتوانست کار به جایی ببرد و به بن بست رسید و دوباره برای گرفتن رضایت از همسایه جدید اقدام کرد.پس واضح است بحث نیلینگ یک بن بست حقوقی میباشد و نحوه رضایت گرفتن از همسایه آدابی دارد که در ادامه آن را تشریح خواهیم کرد .
بازخوانی پرونده سوم
این پرونده مربوط به سالهای 1392 میباشد که درمنطقه سعادت آباد دریک گود به عمق 30متر اتفاق افتاد که روش پایدارسازی دیواره گود روش نیلینگ بود.سازنده برای گرفتن رضایت با همسایه که صاحب یک ملک ویلایی به مساحت حدود 700متر مربع بود ، وارد مشورت میشود.سازنده به اتفاق صاحب ملک همسایه با هم به چند بنگاه رفتند تا ارزش ملک را ارزیابی نمایند و با توجه به اظهار نظر بنگاهی ها ارزش ملک 3.5میلیارد تومان برآوردشد و با به اظهار نظر غلط بنگاهی های منطقه 10% !!!! ارزش ملک را به عنوان خسارات تعیین کردند که سازنده به همسایه پرداخت کند و تشریفات پرداخت این 350میلیون تومان هم درمحضرفراهم گردید.وکلای سازنده اقدام به تنظیم رضایت نامه ای کرده بودند که درآن قید شده بود همسایه بعد از نیلینگ و دریافت خسارت حق هیچگونه اعتراضی در آینده نخواهد داشد و حتی وراث این پیر مرد هم حق اعتراضی نخواهند داشت و چه درزمان حیات و چه در زمان ممات صاحب ملک در صورتی که صاحب ملک همسایه و یا وراثش قصد فروش این ملک را داشته باشند باید موضوع وجود نیلینگ در زیر این ملک را به اطلاع خریدار برسانند.به هر حال با تنظیم این رضایت نامه مبلغ خسارت بین طرفین رد و بدل گردید و سازنده شروع به ساخت کرد تا اینکه به مرحله اجرای سقف های آخر رسید و همسایه قصد کرد که ملک خود را بفروشدو بعد از مشورت با بنگاه ؛ خریدارانی که برای خرید این ملک مراجعه می کردند صاحب این ملک که یک پیر مرد بود موضوع وجود نیلینگ زیر ساختمان را به اطلاع آنها می رساند.متاسفانه با اطلاع خریداران از این وضع قیمت پیشنهادی 3.5میلیارد را قبول نمی کردندو پیشنهاد 3میلیارد برای خرید به فروشنده می دادندزیرا عنوان میکردند که درصورت گودبرداری وجود نیلینگ مانع عملیات شده و هزینه بردار خواهد بود پس قیمت کمتری پیشنهاد می کردند .
- به همین صورت سه مشتری این ملک که از وجود نیلینگ زیر این ملک مطلع شدند از خرید آن منصرف گردیدند. تا اینکه به پیشنهاد فرد بنگاهی به پیر مرد صاحب ملک ، مقرر گردید که دیگر وجود نیلینگ را به اطلاع خریداران نرساند.مشتری چهارم این ملک را به قیمت 3.5میلیارد خریداری می کند بدون آنکه از وجود نیلینگ زیر این ساختمان باخبر شود . خریدار بعد از شروع عملیات گودبرداری متوجه وجودنیلینگها می شود و با مراجعه به ملک همسایه که عملیات نیلینگ را انجام داده بود و الان ساختمانش درحال ساخت و در مرحله سقف آخر بود ؛ در خصوص نیلها به وی معترض میشود.سازنده موضوع را به وی میگوید و ایشان را از وجود نیلها باخبر می سازد و موضوع رضایت نامه را هم برای وی تعریف می کند . خریدار با فروشنده چندین بار تماس می گیرد اما موفق به ارتباط نمی شود بنابراین تصمیم میگیرد دراین خصوص با تسخیر وکیل ؛ از سازنده ای که کار نیلینگ را اجرا کرده بود شکایت کند.سازنده در دادگاه با ارائه رضایت نامه محضری به قاضی گفت که ما با صاحب ملک قبلی به توافق رسیدیم و خسارات به وی پرداخت شده است و ایشان در این رضایت نامه تعهد داده است که در صورت فروش ملک ، خریدار را از وجود نیلینگ مطلع نماید؛ اما این کار را نکرده بنابراین ایشان باید از فروشنده شکایت نماید . قاضی در پاسخ به سازنده اینچنین استدلال کرد که این تعهد فروشنده در قبال شما بوده است و در این رضایت نامه تعهدی در قبال خریدار داده نشده است بنابراین شکایت ایشان از شما واردمی باشد و بعداً شما باید بروید و از فروشنده شکایت کنید.پس به دلیل اینکه زیر ملک را نیلینگ کرده اید باید به ایشان هم خسارت پرداخت کنید .بعد از بررسی کارشناسان مبلغ ضریب صعوبت 700میلیون تومان برآورد گردیدو حکم قطعی صادر شد.البته مبلغ اجرت المثل رقم کمی بود زیرا از زمان خرید ملک محاسبه گردید.
متاسفانه دراین پرونده مبلغ 700میلیون تومان هم پرداخت گردید و سازنده دراین کار دو بار به همسایه خسارات پرداخت کرد .پس ملاحضه می فرمائید که نیلینگ واقعاً یک بن بست حقوقی می باشد و حتی با رضایت گرفتن هم مشکلات زیادی ایجاد خواهد شد.
بازخوانی پرونده چهارم
برای تشریح بهتر سرفصل جدید لازم است پرونده ای را بازخوانی کرد .
درسال 1394 فردی با مراجعه به موسسه حقوقی اظهار داشت که سازنده ای در زیر ملکش اقدام به نیلینگ کرده است و در صدد گرفتن وکیل بود . از طرفی سازنده هم وکیلی را گرفت که از اساتید برجسته وکالت بود.در جلسه دادگاه وکیل سازنده بحث جالبی را پیش کشید که ضریب صعوبت در اینجا معنی ندارد زیرا همسایه فعلاً درخصوص تخریب و گودبرداری و ساخت ملکش اقدامی نکرده و پروانه ساختمانی نگرفته است بنابراین این خسارت وارده به ایشان بالاقوه است و فعلاً بالفعل نشده و بی معنی است و هرموقع ایشان قصد گرفتن جواز ساخت داشتند موکل بنده باید به ایشان خسارات ضریب صعوبت را پرداخت کند. البته اجرت المثل به دلیل تصرف زیر ملک همسایه باید پرداخت گردد. قاضی با استماع دفاعیات وکیل سازنده ؛ نظر وی را تائید کرد و شکایت همسایه رد خواسته شد و وکلای وی دراین دادگاه شکست خوردند . وکلا با همفکری و راهنمایی مهندس میر رضوی بحث افت قیمت زمین به دلیل و جود نیلینگ را به عنوان شکایت جدید به دادگاه ارائه کردند زیرا ساختمانی که زیرش نیلینگ شده باشد افت قیمت پیدا کرده و به راحتی هر سازنده ای حاضر به خرید چنین ملکی نخواهد شد.اصطلاحاً ملکی که زیرش نیلینگ شده باشد مانند خودروی چپ شده می باشد و به راحتی قابل فروش نیست.
درجلسه بعدی دادگاه با ارائه عدله قوی درخصوص افت قیمت زمین؛ وکلای همسایه موفق شدند پیروز شوند و تمام خسارات را از سازنده دریافت نمایند .
حال سئوال اینجاست که در چنین شکایاتی وکلاء باید چه مواردی را دردادخواست حقوقی قید نمایند؟
- خسارات وارده به ساختمان از بابت اجرای عملیات نیلینگ شامل : تخریب چاه فاضلاب و ترک دردیوار و غیره…….که با تامین دلیل کارشناس این موارد را ذکر خواهدکرد.
- افت قیمت ملک ناشی از اجرای نیلینگ.
- درخواست ضریب صعوبت.
- درخواست اجرت المثل ایام تصرف زیر ملک به دلیل اجرای نیلینگ.
اینها مواردی هستند که می توان در دادخواست قید نمود .
- یکی دیگر از مشکلات و معضلات نیلینگ ، اجرای آن در معابر عمومی میباشد که امکان دارد به تاسیسات زیربنایی شهری شامل لوله گاز و شاه لوله های آب و تاسیسات برقی و مخابراتی و غیره برخورد نماید .در پرونده ای در آریاشهر تهران به دلیل اجرای نیلینگ تاسیسات فاضلاب شهری و لولۀ اِگو سوراخ شد و شرکت آب و فاضلاب تهران؛ سازنده را در دادگاه حقوقی محکوم به پرداخت 800میلیون تومان خسارت کرد که بعد از اعتراض به کارشناسی یک نفره ؛ درکارشناسی سه نفره مبلغ به 400میلیون تومان تقلیل یافته و درسال 1396 سازنده آن را پرداخت کرد.بنابراین در نیلینگ معابر، سازنده باید نقشه تاسیسات زیربنایی شهری را داشته باشد.
موضوع بسیار مهمی که قابل ذکر است این است که نیلینگ دارای عمر مفید می باشد و یک سازه نگهبان موقت بوده و دارای عمر دائم نمی باشد و به مرورزمان سولجر ها رها خواهند شد. بنابراین نمی توان نیلینگ را برای مدت زمان طولانی به حال خود رها کرد.
دراینجا قصد داریم وظایف مهندس ناظر سازه و مهندس مجری ذیصلاح را در روش پایدارسازی دیواره گود برداری به روش نیلینگ را تشریح نمائیم.
به دلیل آنکه روش نیلینگ نوعی تجاوز به حریم و تصرف ملک و ورود به حرز همسایه طلقی می گردد ؛ در دادگاه عمومی و بعضاً در دادگاه های کیفری وکلای همسایه نام مهندس ناظر سازه و مجری ذیصلاح و مهندس محاسب و گاهاً سازمان نظام مهندسی و شهرداری منطقه را هم دردادخواست خود ذکر می کنندو کارشناسان رسمی دادگستری در بحث کارشناسی خود به این افراد درصد تقصیر می دهند.
البته در جلساتی که با حضور سازمان نظام مهندسی و شهرداری تشکیل گردید مقرر شد که تا قبل از اخذ رضایت از همسایه شهرداری به سازنده جواز ساختمانی ندهد و اگر ساختمانی درحال احداث است تا قبل از اخذ رضایت از همسایه ، پایانکار صادر نگردد.که البته فعلاً این تصمیمات اجرایی نشده است .
در تمامی پرونده های مربوط به نیلینگ ناظرین سازه در پرداخت ضریب صعوبت و افت قیمت و اجرت المثل ایام تصرف و همچنین در پرداخت خسارت به همسایه بابت آسیب های وارده ؛ درصد تقصیر می گیرند.پس سئوال اینجاست که ناظر سازه باید چکار کند؟ ناظر سازه باید درمرحله تخریب موضوع عملیات نیلینگ را به شهرداری گزارش دهد.درمواقعی که سازه نگهبان ؛ سازه ای غیر از نیلینگ مانند سازه های خرپایی و یا مهار متقابل و یا دیوار حائل باشد و مالک قصد تعویض و اجرای نیلینگ را داشته باشد ؛ شما به عنوان مهندس ناظر سازه باید بلافاصله قبل از شروع بکار و در مرحله تخریب مراتب را به شهرداری و سازمان نظام مهندسی و حتی به بازرسی اداره کار و کمسیون ماده 35 راه و شهرسازی و در نهایت به دادستان محترم گزارش داده و دستور توقف کار را صادرنمائید. سازنده باید با مراجعه به مهندس محاسب ،نوع سازه نگهبان را به نیلینگ و زیر نظر مهندس محاسب تغییر دهد و بعد از اخذ رضایت از همسایه و همچنین اخذ نقشه های تاسیسات شهری و ارائه به مهندس ناظر ؛ اجازه ادامه کار دارد .
اما درصورتی که سازه نگهبان از ابتدا همان نیلینگ بود باز هم مهندس ناظر سازه در مرحله تخریب موظف است موضوع را به شهرداری گزارش داده و اعلام نماید که مالک تا قبل از اخذ رضایت از همسایگان وهمچنین ارائه نقشه های تاسیسات زیربنایی شهری اجازه ادامه بکار را ندارد و گزارش باید به صورت خلاف دار ارائه گردد.
ذکر همین موارد درگزارشات ناظر را دردادگاه تبرئه خواهد کرد .
- ما معتقدیم که مهندس ناظر سازه یک گزارش در مرحله تخریب و همچنین حدود 5گزارش هم در مرحله گودبرداری بابت نیلینگ ارائه نماید و ذکر شود که حتماً باید رضایت همسایگان اخذ گردد و نقشه های تاسیسات زیربنایی هم ارائه گردد. نکته بسیار مهمی که باید مورد توجه قرار گیرد این است که اگر حتی سازنده اقدام به ارائه رضایت نامه همسایه کرد باز مهندس ناظر سازه درگزارشاتش عدم ارائه رضایت نامه را قید نماید زیرا این امکان وجود دارد که این ملک همسایه، دارای چند نفر مالک باشد و ملکی مشاع باشد و دارای مثلاً 5نفر مالک باشدکه تعدادی از این مالکین درایران نباشند و بعدها ممکن است از طرف غایبین دررضایت نامه اعتراضی وارد شود و ناظر را دچار چالش کنند .
حتی با ارائه نقشه های زیربنایی هم نباید در گزارشات ناظر ارائه آن به شهرداری اعلام گردد زیرا ممکن است که این نقشه ها اشتباه بوده و یا قدیمی باشند . پس نباید کار انجام شده قاطعانه مورد تائید مهندس ناظر سازه قرارد گیرد.
اما درفقره مجریان ذیصلاح ؛ مجری باید با سازنده در خصوص اخذ رضایت نامه و ارائه نقشه های تاسیسات شهری مکاتبه نماید و در صورت عدم تحویل سازنده؛ اظهار نامه قضایی نماید. سپس به مهندس ناظر گزارشی بنویسد دال بر عدم اخذ رضایت نامه و عدم ارائه نقشه های تاسیسات زیر بنایی شهری ؛ و دستور توقف کار را از مهندس ناظر سازه درخواست نماید.
سومین نامه مجری ذیصلاح باید به سازمان نظام مهندسی و ذکر تمام مطالب فوق الذکر باشد.نامه چهارم باید به شهرداری ارائه گردد و ذکر نماید که اینجانب به عنوان مجری ذیصلاح به دلیل عدم اخذ رضایت نامه و عدم ارائه تاسیسات زیربنایی شهری توسط مالک مراتب را هم به مهندس ناظر سازه گزارش نموده ام و سازنده تا رفع موارد فوق اجازه شروع عملیات گودبرداری را ندارد . این مکاتبات باید چندین مرتبه تکرار گردد تا در روز دادگاه بتوان از طریق این مکاتبات تا حدود زیادی درصد تقصیر کم شود.
پس در پایان، این موضوع قابل ذکر است که نیلینگ یک روش کاملاً اشتباه برای پایدار سازی گود درحوزه ساخت و ساز شهری می باشد این روش در پروژه های خارج از شهر و برای راه سازی و پل سازی و ساخت زیر گذر ها و احداث تونل روش مناسبی می باشد. قابل ذکر است بهترین روش پایدار سازی گود درحوزه ساخت و ساز شهری روش تاپ داون است. هزینه اجرای تاپ داون که خودش سازه اصلی می باشدو همزمان در حین اجرا؛ کار سازه نگهبان را هم انجام می دهد ، از هزینه اجرای نیلینگ به علاوه سازه اصلی کمتر است . همچنین سرعت اجرای تاپ داون از نیلینگ با سازه اصلی بیشتر بوده و ایمنی تاپ داون ازایمنی اجرای نیلینگ بیشتر است .
همچنین در روش تاپ داون به دلیل اینکه در محدوده حِرز خود عملیات انجام می شود و به همسایه تجاوز نمی شود بحث های حقوقی و دادگاهی وجود ندارد اما در نیلینگ این مشکلات و بن بست های حقوقی وجود دارد.
- بهتر است در این باب بیشتر توضیح داده شود .معنی مهندسی یعنی اینکه شما با هزینه کمتر و سرعت بیشتر و کیفیت بهتر و ایمنی بالاتر و نبود مشکلات حقوقی یک کاری انجام شود.اما درکار غیر مهندسی موارد فوق برعکس خواهد بود . در روش تاپ دان تمام نکات مثبت فوق الذکر وجود دارد اما در روش نیلینگ این نکات وجود نخواهد داشت. حال این سئوال پیش می آید که با توجه به این همه مشکلاتی که روش نیلینگ دارد چرا سازنده ها باز هم به دنبال این روش هستند ؟در بررسی های به عمل آمده درطول چند سال اخیر و بنا به اقرار سازندگان که متاسفانه اکثراً هم سواد و علم کافی در زمینه ساخت و ساز ندارند ؛ معلوم شد که روش نیلینگ از نظر سازندگان روشی ساده و آسان می باشد و روش تاپ داون به دلیل اینکه نیاز به علم و افراد متخصص دارد را روشی سخت می پندارند به همین دلیل انجام این روش توسط سازندگان با قانون غازها مطابقت دارد بطوری که چون یک سازنده ای آن را درابتدا انجام داده است بقیه نیز به طبعّیت از او؛ وی را دنباله روی کرده و بدین صورت روش نیلینگ درجامعه رواج پیدا کرده است.
بنابراین به هیچ عنوان روش نیلینگ با توجه به مشکلات حقوقی که دارد در پایدار سازی گودها در حوزه ساخت و ساز شهری پیشنهاد نمی شود.
اشاره مختصری به مسئولیتهای مهندسین رشته ساختمان در آسیب ساختمانها بعد از زلزله ، شرح روش اجرای بارت و تاپدان یا روش بالا به پایین Top Down Method بمنظور صحیح ترین جایگزین برای نیلینگ و انکراژ در پایدارسازی دیوارهای گودبرداری های عمیق در ساخت و ساز شهری ایران
متن پیش روی برگردان فایل صوتی است که به همت گروه نگارش آماده و در اختیار شما قرار گرفته است.
مرجع حقوق مهندسی ایران همیار و همراه جامعه مهندسی ایران
این جلسه آخرین جلسه در سفر سوم می باشد و از جلسه بعد ؛ جلسات مربوط به سفر چهارم شروع خواهد شد . همانگونه که مستحضرید زلزله ای در غرب کشور در استان کرمانشاه به وقوع پیوست که باعث آسیب دیدن تعداد زیاد از هموطنان ما شده است و علاوه بر خسارات جانی، خسارات مالی فراوانی هم به ساختمان های این استان از قبیل ساختمان های دولتی و شخصی وارده شده است . تعداد زیادی از همکاران تماس گرفته اند و جویای این موضوع شده اند که با مهندسین طراح و ناظر و محاسب چه برخوردی خواهد شد. لازم به ذکر است که بدانید موضوع زلزله و مسائل حقوقی مربوط به آن ، در سفر چهارم به تفصیل تشریح خواهد شد و پرونده های محکومیت مهندسین در زلزله های رودبار و اَهر بازخوانی خواهد شد.قابل ذکر است در هر زلزله ای که پیش می آید، معمولاً تا زمانی که مالک ساختمان های تخریب شده در زلزله ، طرح شکایت از سازنده و مهندسین ما نکنند ؛ سبب ها مشخص نخواهد شد و باید سبّب ها توسط کارشناس مشخص شود . پیشنهاد می شود مالک ساختمان های تخریب شده در زلزله ، علاوه بر اینکه از سازنده و از مهندسین، طرح شکایت کند باید از شهرداری و کمسیون ماده 35 راه و شهرسازی و دهیاری ها و بنیاد مسکن روستایی هم شکایت نماید تا تعدادسبّب ها در ساخت یک ساختمان که یک کالای ملی استاندارد است بیشتر شده و فقط مهندسین ناظر و مجریان ذیصلاح در مظان اتهام قرارد نگیرند.
دراین زلزله دیدیم که ضعف اجرای ساختمان چه بلایی بر سر مردم آورد. پرونده های این زلزله برای مهندسین و سازندگان؛ از زلزله اَهر سنگین تر خواهد بود. در این زمینه نظریاتی مطرح بود که به دلیل اینکه مهندسین در این حیطه فعالیت ؛ درست آموزش ندیده اند نباید محاکمه شوند و به جای آنها باید سازمانهای نظام مهندسی و شهرداریها و حتی وزارت آموزش عالی محاکمه شوند چون درست آموزش نداده اند . واقعیت امر این است که شاید این بحث از لحاظ اخلاقی درست باشد؛ اما از نظر قانونی صحیح نمی باشد زیرا
جهل به قانون ، رافع مسئولیت نمی باشد
- با توجه به روند کند فقره آموزش در ایران ؛ حداقل سی سال طول خواهد کشید تا مسئولین بخواهند شرح مسئولیتهای حقوقی و کیفری و انتظامی در مبحث حقوق مهندسی در رشته ساختمان را به صورت آکادمیک آموزش دهند. و هیچ کس در این زمینه خود را مسئول و متوّلی کار آموزش حقوق مهندسی و اختیارات و مسئولیت های مهندسان ساختمان نمی داند.لازم به ذکر است منظور از مهندسان ساختمان ، مهندسان پنج گانه ساختمان شامل سازه ، معماری، برق، مکانیک و نقشه برداری می باشد.
گروه آموزش حقوق مهندسی در رشته ساختمان که آقای مهندس کامیار میررضوی با همکاری تنی چند از اساتید و دوستان و همکاران، مسئولیت آن را بر عهده دارند را می توان به عنوان اولین رویش در بدنه جامعه مهندسی در زمینه آموزش حقوق مهندسی در رشته ساختمان نام برد که در حال اشاعه و آموزش آن از طریق فضای مجازی و برگزاری کلاس های آموزشی در زمینه شرح و تفسیر اختیارات و مسئولیت های رشته های پنج گانه ساختمان به مهندسان می باشند.اما متاسفانه ارگانهای دولتی و نیمه دولتی نه تنها از عملکرد آموزشی این گروه به مهندسان حمایت نمی کنند بلکه به نوعی مانع تراشی هم می کنند تا فعالیت های آموزشی این گروه متوقف شود. حال این سئوال پیش می آید که دلیل این کار چه می تواند باشد ؟؟؟؟؟
جواب این سئوال این است که مراجع دولتی و نیمه دولتی قصد دارند تا ضعیف ترین قشر جامعه در امر ساخت وساز یعنی مهندسان پنج گانه ساختمان را به راحتی در محاکم قضایی محاکمه و محکوم کنند.یکی از دلایلی که علاقه ای برای آموزش مهندسان ساختمان در امر حقوق مهندسی وجود ندارد همین است تا دولت مردان و افرادی که سرمایه های ساخت و ساز در تسخیرشان است بتوانند مهندسان را که ضعیف ترین قشر در امر ساخت و ساز در ایران هستند را به راحتی دردادگاه مورد اتهام قرار دهند و مهندسین برای اینکه بتوانند از این اتهام ، تبرئه شوند باید یک کار جنبش مدنی حقوقی انجام دهند و اطلاعات و آگاهی های حقوقی خود را بالا ببرند و باید تک تک بدنه جامعه مهندسی، دانش حقوق مهندسی کاملی را فرا گیرند. به عبارت دیگر مهندسان ما باید آثار و تبعات رفتار های مهندسی خود را در زمینه های طراحی و نظارت و اجرا بدانند.
- موضوع مهم بعدی که بسیار قابل تامل و توجه می باشد بحث اصرار وزارت راه و شهرسازی در انتخاب مهندسین ناظر توسط سازنده ها می باشد و سند آن هم در موضوع پیش نویس مبحث دوم می باشد که به صراحت درآن گنجانده شده است .جای تامل دارد با توجه به اینکه نظارت در حال حاضر جنبه حاکمیتی داشته ومهندس ناظر از سوی سازمانهای نظام مهندسی به سازندگان معرفی می شود، اگر طبق مبحث دوم جدید ناظر از سوی سازنده انتخاب شود ؛ آن وقت خواهیم دید که چه افتضاحی بر سر ساخت و ساز معیوبی که داریم خواهد آمد؟!!!
متاسفانه پیش نویس مبحث دوم جدید یک پسرفت وحشتناک و فضاحت در حوزه ساخت و ساز شهری می باشد و مسئولین امر و مراجع قانونی و دولتی هیچ توجهی به کمپین های تشکیل شده که به این مبحث جدید و پیش نویس آن “جواب منفی و نه” گفتند ؛ نمی کنند .
لازم به ذکر است که مبحث دوم فعلی قانون نظام مهندسی هیچ گونه خلاء قانونی و کمبودی ندارد و درآن وظایف تمام دست اندرکاران در امر ساخت و ساز به صراحت و بدون نقصان تشریح شده است. ارگانها و مراجعی که به دنبال پیش نویس جدید مبحث دوم هستند باید در این زمینه پاسخگو باشند که نیستند.
زلزله رخ داده در استان کرمانشاه فرصت مناسبی است تا مهندسین و صاحب نظران، در این زمینه هشدار های جدی به تهیه کنندگان پیش نویس جدید مبحث دوم بدهند و به انتخاب ناظر توسط سازندگان شدیداً معترض شوند که این قانون جدید یک افتضاح ملی درامر ساخت ساز خواهد بود.
- در جلسه گذشته آثار حقوقی و کیفری و انتظامی اجرای نیلینگ و انکراژ برای مهندسین را شرح دادیم و بیان شد که در مقایسه بین نیلینگ و انکراژ با تاپ دان ؛ هزینه تاپ دان از نیلینگ و انکراژ کمتر می باشد.همچنین سرعت اجرای تاپ دان از نیلینگ و انکراژ و سازه اصلیش ، بیشتر است وتاپ دان نسبت به نیلینگ دارای ایمنی بیشتری می باشد .تاپ دان به دلیل اجرا در حدود اربعه زمین ؛ هیچ گونه مشکلاتی حقوقی ندارد اما نیلینگ یک بن بست حقوقی محسوب می شود.لذا لازم است مهندسین محاسب و ناظر در رشته سازه و مجریان ذیصلاح ،آگاهی بالایی در این زمینه داشته باشند.
قابل ذکر است در حوزه ساخت و ساز شهری بهترین و صحیح ترین جایگزین برای روش نیلینگ و انکراژ در پایدار سازی گود برداری های عمیق ؛ روش تاپ دان یا روش بالا به پایین Top Down Method است.
- یعنی به جای اینکه ساختمان از پایین و از فونداسیون ساخته شود از بالا با اجرای سقف ها و ستونها به مرحله اجرای فونداسیون می رسد.قبل ازتوضیح در خصوص تاپ دان لازم است ابتدا توضیحی در خصوص بارِت داده شود . بارِت یک کلمه فرانسوی بوده و در واقع نوعی تاپ دان با مقیاس کوچکتر یا نوعی دیوار دیافراگمی با عرض کم می باشد. در تصویر ذیل سایت پلانی ترسیم شده است با عرض 20متر و طول 40 متر به مساحت 800متر مربع و با عمق گودبرداری 15 متر. این عمق برای گودبرداری را نمی شود با روش مهار متقابل و یا روش خرپایی مهار کرد زیرا دارای عرض زیادی می باشد پس لازم است روش بارِت بکار برده شود.
در تصویر زیر یک سری مستطیل های درمحیط داخلی زمین ترسیم شده است.این مستطیل ها چاههایی است که درواقع مقرر گردیده حفر شود و از عمق 15 متر گودبرداری ، حدود 3متر بیشتر حفر شوند که البته این عمق باید توسط مهندس محاسب؛ محاسبه وتعیین شود و حکم طره تیر بارِت را دارد که در این مثال یک عدد فرضی می باشد. تمام اعداد دراین مثال فرضی است.
این بارِت ها و یا دیوار های دیافراگمی با عرض کم؛ با ابعادی حدود 120سانتیمتر در 80سانتیمتر فرض شده است. فاصله بین هر کدام از این بارِتها 3متر در نظر گرفته شده است. تمام این اعداد باید توسط مهندس محاسب ارائه شوند.
تصویری شماتیک از کندن چاههای مستطیلی به منظور اجرای بارِت
همانطور که در تصویر ملاحظه می فرمائید چاههای بارِت توسط حروف لاتین به ترتیب اولویت حفاری؛ نامگذاری شده اند. معنی آن این است که نباید چاهها به ترتیب کنار هم حفاری شوند زیرا امکان ریزش چاه وجود دارد. باید ابتدا مطابق حروف A،B،C،D به عمق بیش از عمق گودبرداری و توسط 4 نفر حفار و مقنی ، همزمان حفاری شوند. بعد از اتمام چهار چاهک اولیهA،B،C،D ؛ مقنی ها با تغییر موضع اقدام به حفر چاهک های E،F،G،H می کنند. لازم به ذکر است در عمق های زیاد دیگر مقنی توانایی حفر چاه را ندارد و باید از دستگاه حفار گراپ که دارای دو بازوی چنگکی شکل است و می تواند به شکل مستطیل حفاری کند ؛ استفاده کرد که انواع مختلفی هم دارد. وقتی مقنی ها در حال حفر چهار عدد چاه اولیهA،B،C،D هستند؛ گروه آرماتور بند ها باید قفس میلگرد ها را آماده نمایند تا بعد از حفر این چاه ها و تغییر موضع مقنیان؛ قفس آرماتورها در چاههای A،B،C،D نصب شوند. بقیه چاهها را هم به همین ترتیب مطابق تصویر فوق باید حفر و آرماتور گذاری و بتن ریزی شوند .
در تصویر زیر نحوه قراردادن قفس میلگرها درداخل چاههای مستطیلی بارِت نشان داده شده است که توضیحات آن در ادامه تشریح خواهد شد.
- قبل از توضیح در خصوص تصویر فوق لازم است درخصوص بتن ریزی در عمق های زیاد توضیحی داده شود.برای بتن ریزی در شمع ها لازم است برای جلوگیری از افت کیفیت بتن و جدا شدن سنگ دانه ها و به هم خوردن طرح اختلاط؛ از لوله ترمی استفاده شود و سر این لوله ترمی بایدمطابق آئین نامه حداقل 30سانتیمتر در داخل بتن قرار داده شود وبتن ریزی تا خاتمه ادامه یابد.
در تصویر فوق سمت چپ مقطع چاهک؛ کد000+0 ± به همراه عمق 15- متر و همچنین عمق 3متر بابت طره و گیرداری بارِت بتنی نشان داده شده است.
در تصویر سمت چپ بالا، پلان چاهک بارِت با ابعاد 80×120 سانتیمتر نشان داده شده است که شامل آرماتور های خاموت بوده و بارنگ آبی نشان داده شده است و اطراف آرماتور های راستای چاهک را که به رنگ قرمز نشان داده شده را گرفته است .یک سری آرماتور های عرضی با رنگ مشکی هاشور خورده در تصویر نمایان است که این آرماتور های عرضی حدود 10 سانتیمتر از هر طرف خاموت ها بیرون زدگی داردو در واقع حالت انتظار می باشد . چون در آینده قرار است بین بارِتها، دیوار حائل اجرا گردد این 10 سانتیمتر اضافه طول آرماتور های عرضی به عنوان انتظار در نظر گرفته می شود تا با آرماتور های دیوار حائل توسط جوش استیلن به هم متصل شوند.قابل ذکر است که این اتصال حتماً باید توسط جوش استیلن انجام شود نه با دستگاه جوش دیزلی ویا توسط دستگاه جوش رکتیفایر(به دلیل کوتاه بودن طول اورلب آرماتورها که 10سانتیمتر می باشد).
همچنین این آرماتور های عرضی طوری باید نصب شوند که بتوان لوله ترمی را از بین آنها عبور داد. در شکل فوق تراکم آرماتور ها برای فهم بیشتر خواننده ،به طور شماتیک نشان داده شده است .
- نکته اجرایی قابل توجهی در اینجا وجود دارد که لازم به ذکر است. همانطور که در تصویر سمت راست بالا مشاهده میکنید انتهای آرماتور های عرضی توسط یونولیت پوشانیده شده است .این یونولیت به این دلیل است که موقع بتن ریزی چاهک اگر این 10 سانتیمتر آرماتور انتظار با یونولیت پوشانده نشود؛ در بتن مدفون شده و امکان جوشکاری و اتصال به آرماتور های دیوار حائل بین بارِت ها را ندارد و عملاً از حیز انتفاع ساقط می گردند . بنابراین لازم است که آرماتورها با یونولیت مطابق شکل پوشش داده شوند.
مطابق شکل سمت راست پائین؛ برای اینکه در حین نصب قفس آرماتور ها در داخل چاهک ؛ یونولیت ها از سر آرماتورها جدا نشوند لازم است روی یونولیت ها را با کارتن پلاست از جنس مرغوب پوشانیده و با مفتول آن را به قفس متصل کنیم. بعد از نصب قفس ها ؛ باید بتن ریزی بارِت ها توسط لوله ترمی انجام شده و با تکمیل بتن ریزی چاهکها بخشی از حجم کار انجام شده است.بتن ریزی بارِت هاباید به صورت شطرنجی انجام شود .
موضوع مهم بعدی بحث مربوط به میلگرد های انتظار تیر های بتنی در تراز سقف می باشد.تیر های بتنی تراز سقف را نباید همزمان با بارِت ها بتن ریزی و اجرا کرد و این یکی از نکات مهم اجرایی می باشد باید جای بارِت ها را طوری در نقشه های سازه نگهبان طراحی کرد که قبلاً نقشه سازه اصلی روئیت شده باشد و همزمان باهم طراحی شوند.
توجه شود که به هیچ وجه نبایدسازه اصلی و سازه نگهبان را جداگانه طراحی نمود ،بلکه باید توامان با هم و همزمان طراحی شوند.نکته مهم بعدی این است که چون نمی توان تراز سقف را روی زمین درست تعیین کرد پس جانمایی بارِت ها بایدطوری باشد که تیر های بتنی واقع درتراز سقف که می خواهد درآینده به دیوار های حائل متصل شوند با بارِت ها برخورد نکنند.تراز سقف بعد از اجرای فونداسیون و اجرای دیوار های حائل تعیین خواهند شد.
- روش های زیادی وجود دارد که بتوان میلگردهای انتظار تراز سقف(تیر های بتنی ) را به دیوار حائل وصل نمود.البته میتوان این میلگرد های انتظار را هم به بارِت ها وصل نمود فقط کافی است که درحین طراحی، جانمایی این میلگرد های انتظار با دیوار حائل و یا بارِت ها منطبق باشند.
مطابق تصویر بعد پلان گود برداری با ابعاد و اندازه و فاصله بین بارِت ها ترسیم شده ا ست .همچنین مقطعی از بارت به همراه دیوار حائل مابین آن ترسیم شده که ملاحضه می فرمائید مش میلگرد با رنگ قرمز ترسیم شده است . نکته بسیار با اهمیت و مهم در اجرای سازه نگهبان به روش بارِت در همین جاست.
فرض کنیم که تمام قفس میلگرد ها نصب و تمام بارت ها بتن ریزی شده است. حال باید توسط ماشین آلات خاکبرداری اقدام به برداشتن گود کنیم. درحین عملیات گودبرداری؛حد فاصل بین بارِت ها هم به آرامی باید خاکبرداری شود.اگر خاک بین بارِت ها ؛ نامناسب وریزشی بود لازم است حدفاصل بین بارِت ها را با مش آماده توسط جوش استیلن به آرماتور های انتظار بارِت هاجوش و متصل کردو سپس با یک لایه بتن شاتکریت سبک روی آن را بتن پاشی نمود تا از ریزش خاک جلوگیری شود .
عملیات گودبرداری به همین روش تا تراز 15- متر ادامه پیدا می کند تا به تراز اجرای فونداسیون برسیم.بعد از رسیدن به این تراز اقدام به اجرای فونداسیون کرده و میلگرد های انتظار دیوار های حائل را نصب کرده و ساختمان از پایین به بالا شروع به ساخت می شود.نکته بسیار بسیار قابل توجه دراینجا این است که آرماتور های انتظار تراز هر سقف در طبقات منفی باید در حین اجرای دیوارهای حائل؛ بر روی دیوار حائل نصب و تعبیه شود. بهترین حالت این است که ترجیحاً محل آرماتور های انتظار مربوط به تیر های سقف منفی به بارِت ها برخورد نکند و بهتر است همانطوری که در ابتدا گفتیم درحین طراحی سازه نگهبان وسازه اصلی این هماهنگی صورت گیرد. دیوار های حائل در اطراف گود حکم ستون هم دارند و می توان به جای ستون طبقات بالا جایگزین شوند .
- بایدتوجه کردکه درحین طراحی دیوار های حائل بتنی؛ که بین بارِت ها قرار میگیرند، بار وارده سقف به ستون های پیرامونی بر روی دیوار حائل لحاظ شود. وقتی که دیوار های حائل از فونداسیون به بالا اجرا شد وبه محدوده تراز کد000+0 ± رسید، از روی این دیوار های حائل ، ستون ها افراشته خواهندشد.پس باید میلگرد های انتظار ستون ها را دراین مرحله نصب نمود.حال اگر اسکلت سازه فلزی بود؛برای ستون های پیرامونی باید بر روی دیوار های حائل به جای آرماتور انتظار ، بیس پلیت همراه با بولت نصب نمود. ستون های وسط را هم مطابق معمول بر روی فونداسیونهای وسط نصب می کنند.حال برای تیر های مربوط به تراز سقف اگر سازه اسکلت فلزی بود درهر تراز سقف بر روی دیوار حائل، بولت به همراه پلیت درمحل تراز سقف بر روی دیوار حائل تعبیه می کنند تا بعداً تیر اصلی سقف به این صفحات نصب شود و سقف اجرا گردد.روش بارِت هم برای اسکلت فلزی وهم برای اسکلت بتنی امکان پذیر می باشد.
در اینجا لازم است ایرادی فنی از روش بارِت گرفته شود که اگر عمق گودبرداری از 15متر بیشتر شود چاهک های بارت نمی تواند فشار جانبی خاک را تحمل نماید و کمانش می کند و توانایی نگهداری خاک برای عمقهای زیاد را ندارد.پس بارت برای عمق های زیاد جوابگو نبود ه وسازه نگهبان مناسبی نمی باشد.بنابراین بهترین روش برای جایگزینی آن روش تاپ دان می باشد.
دو ردیفه کردن بارِت ها در حالتی که عمق گودبرداری زیادمیشود.
همانطوری که قبلاً گفتیم وقتی عمق گودبرداری از 15 متر بیشتر شود؛ نمی توان عرض بارِت را بیشتر در نظر گرفت. به عنوان مثال درگودهایی با عمق 50 متر نمی توان عرض بارت را 2متر در نظر گرفت زیرا در مناطقی مانند الهیه تهران که ارزش ملک و پارکینگ بالای 300 میلیون تومان می باشد صدای مالک بلند خواهد شد زیرا سطح اشغال ساختمان را میگیرد.بنابراین فشار اندرکنش خاک را نمی توان با افزودن ابعاد بارِت نگه داشت. دیوار های دیافراگمی هم همین مشکل را خواهد داشت .بنابراین در تصویر شماره 3 صفحه قبل وقتی مثلاً عمق گود به 30متر می رسد برای اینکه جلو کمانش بارت را بگیریم ؛ مطابق شکل شماره 4؛ و طبق دستور العمل گفته شده در حفر و اجرای بارت ؛ باید یک ردیف دیگر هم بارت اجرا کنیم. در واقع مهار متقابل را با سقفی که می خواهیم اجرا کنیم ؛ انجام خواهیم داد تا جلو کمانش بارت در عمق های زیاد را بگیرد.پس باید سقف را طوری اجرا کنیم که بین دو ردیف بارت ها قرار گیرد (مطابق شکل بعدی )
نکته بسیار مهم در اینجا این است که ردیف دوم بارِت ها باید طوری طراحی شوند که نه تنها به عنوان سازه نگهبان عمل کند ، بلکه باید در حین محاسبه و طراحی طوری جانمایی شوند که جایگزین ستونهای سازه اصلی هم بشوند.یعنی مهندس طراح سازه اصلی، انطباق سازه اصلی و سازه نگهبان را باید انجام دهد.در واقع این سازه اصلی شماست که کار سازه نگهبان را انجام می دهد . بنابراین همانطور که گفتیم مطابق شکل شماره 4 ردیف دوم بارت ها را هم به همان صورت که ردیف اول را اجرا کردیم ؛ اجرا می کنیم . تا این مرحله فعلاً عملیات خاکبرداری شروع نشده است.لازم به ذکر است در تهران بارت را تا عمق 22 متر هم اجرا کرده اند و این بستگی به بررسی ژئوتکنیک خاک دارد که اگر جواب نداد باید از روش تاپ دان استفاده کرد .
تصویر زیر اجرای سقف دال بتنی بین دو ردیف بارت های مقابل هم را نشان می دهد.در اینجا خود سقف سازه اصلی، به عنوان مهار متقابل برای جلوگیری از کمانش بارت ها عمل مینماید.از اینجا به بعد روش تاپ دان شروع خواهد شد.
- در تصویر شماره 5 نکات ظریف و قابل تاملی وجود دارد. بعد از بتن ریزی کلیه بارت ها؛ خاکبرداری وسط تا حدی پائین خواهد رفت که بتوان اولین سقف را اجرا کرد.سقف هم می تواند به صورت دال بتنی باشد و هم به صورت سقف عرشه فولادی.هاشور های آبی رنگ بین بارت ها دال بتنی می باشد و این روش را ما به عنوان مثال ذکر کردیم شما می توانید کل سقف را اجرا کنید . در اینجا و این روش برای اینکه سرعت اجرای سازه نگهبان بیشتر شود دال بتنی در ناحیه وسط اجرا نشده است و آرماتور های سقف همانطور که در تصویر فوق مشاهده میکنید به صورت انتظار نصب شده اند تا بعد از اجرای ستونها ، اجرا شوند. نکته جالب روش تاپ دان مطابق رنگ قرمز بین بارت ها، این است که میتوان همزمان سازه نگهبان را هم با سازه اصلی اجرا کرد.البته اگر طبق محاسبات ؛ وزن سازه نگهبان سنگین شد و امکان کمانش بارت ها وجود داشت می توان با مش و شاتکریت بین بارت ها را به طور موقت پوشاند و بعد از رسیدن به کف ؛ سازه نگهبان را از پائین به بالا اجرا کرد .
در ادامه بعد از اجرای تک تک سقف های منفی و رسیدن به کد کف گود ، فونداسیون را اجرا میکنید. بعد از اجرای فونداسیون ستون های وسط را هم اجرا می کنند و از پایین به بالا سقف ها که مطابق شکل شماره 5 آرماتور انتظار دارند ؛ تکمیل خواهند شد.
- یکی از خواص روش تاپ دان این است که می توان در این روش همزمان با اجرای سقف و ستون های طبقه منفی ؛ سقف و ستون های طبقات بالا را هم اجرا کرد یعنی اینکه ساختمان ازکد000+0 ± می تواند از دو جهت بالا و پائین اجرا شده و رشد نماید .
اما در عمق های زیاد گودبرداری امکان برخورد با آب وجود دارد که این خود یک مشکل اساسی می باشد که باید از فناوری های نوین ساختمانی مانند گرین سیل برای عایق بندی و جلوگیری از نفوذ آب به داخل گود جلوگیری کرد.اگر در حین گودبرداری به دلیل نفوذ و فشار آب، دیواره گود ریزش کرد بهتراست از گل بنتونیت یا گل حفاری استفاده کرد زیرا بنتونیت 120درصد وزن خودش را آب جذب می کند و دراین شرایط حالت خمیری داشته و به حد روانی نمی رسد.قابل ذکر است در حین بتن ریزی چاهک بارِت ها توسط لوله ترمی، اگر چاهک به آب رسیده بود لازم است از مخلوط گرین سیل 100 برای آب بندی استفاده کرد.درمواقعی که عمق گود زیاد باشد و طبقات منفی تا 18 طبقه و بیشتر برسد عرض سازه نگهبان بسیار زیاد خواهد بود از طرفی ممکن است برای تامین پارکینگ ها با مشکل مواجه شویم. در این گونه مواقع باید از بتن های ویژه با مقاومت های بالای 750کیلوگرم بر سانتیمتر مربع استفاده کردکه برای بالابردن مقاومت بتن در طرح اختلاط آن باید ژل میکروسیلیس استفاده کرد . طبیعی است وقتی بتوان بتنی با مقاومت بالا تولید کرد عرض سازه نگهبان کمتر خواهد شدو مشکل ضخامت و فضای اشغال شده توسط آن رفع خواهد شد.با استفاده از ژل میکروسیلیس می توان بتن را آب بند کرد.
- در روش تاپ دان قرارنیست که حتماً سازه شما بتنی باشد . می توان از سازه فلزی هم استفاده کرد . دیوار های سازه نگهبان پیرامونی که بتنی اجرا شدند؛ شما برای ردیف های دوم که به صورت بارِت اجرا شدند و در بالا توضیح داده شد؛ می توانید از ستون های فلزی به صورت تیر ورق استفاده نمائید .
نحوه استفاده و جاسازی این ستون ها به داخل خاک یک بحث چالش برانگیز است چه نحوه تراز کردن آن و چه نحوه فرو کردن درخاک. مطابق تصویر صفحه بعد موارد تشریح خواهد شد.برای قراردادن ستون ها درخاک بهتر است از دستگاه حفار که به صورت دایره ای چاه را می کنند استفاده کرد. سپس ستون را که قبلاً آماده شده است را توسط تعدادی شاخک که به آن وصل می شود و برای اتصال به فونداسیون می باشد را به داخل چاه هدایت می کنید.
مهمترین روش برای شاغول نگه داشتن ستون در راستای عمود روش هانگینگ به همراه میخ پیش رونده می باشد. لازم است درزیر فوندسیون چاهی حفاری شود که به صورت پافیلی باشد(مطابق شکل شماره 6 صفحه بعد) و قفس آرماتور ها را داخل آن قرارداده و برای اتصال بهتر و جلوگیری از پانچینگ آن را بتن ریزی می کنید و شاخک ها باید درداخل فونداسیون قرار گیرند .در دو تصویر شماره 6و7 صفحه بعد نحوه قرار گرفتن ستون های فلزی داخل چاه را نشان داده ایم .
دتایل اجرای ستون فلزی در داخل بارت با شاخک گذاری آن برای اتصال به فونداسیون
- در مواقعی که طول ستون ها زیاد باشدشاغول نمودن آن به سختی ممکن خواهد بود در تصویر شماره 7 که یک روش ابتکاری می باشد می توان ستون های طویل را به راحتی در چند مرحله اجرا و درداخل چاه قرار داد.بدین صورت که درابتدا در بالای چاه دو عدد پروفیل به حالت صلیبی ومطابق شکل به هم جوش کرده و تراز می کنند سپس 12 متر اول ستون را که درپای کار آماده می شود را به صورت شاغولی درداخل چاه قرار داده و نیم متر بالای آن را از این دو پروفیل بالاتر قرار داده و محکم جوش می کنند .سپس مرحله بعدی ستون را هم پای کار آماده کرده وتوسط جرثقیل بلند کرده و به مرحله اول ستون کامل متصل کرده و جوشکاری را کامل می کنند و توسط هوا برش ستون را از پروفیل های صلیبی شکل جدا می کنند تا داخل چاه فرو رود و به همین ترتیب کل ستون در چند مرحله وارد چاه می شود .
بنابراین ملاحظه فرمودید که روش تاپ دان بسیار مناسب بوده و بدون اینکه به حرز دیگران وارد شود می توان سازه را با اطمینان کامل اجرا نمود .
دوره آموزش جامع حقوق مهندسی درساخت و ساز شهری ایران ( تدریس بروش موضوعی ) پژوهشگر و مدرس حقوق مهندسی ایران مهندس کامیارمیررضوی
فصل ششم
- نحوه کنترل مراحل آماده سازی بستر گود برای اجرای فونداسیون ساختمان
- پیدا کردن حد و بر اصلاحی و کف برای اجرای اسکلت ساختمان
- ادامه ی بحث تعیین بر و کف و حدود اربعه زمین
- بازخوانی پرونده اجرای اشتباه صفحه ستون ها (Base plate) در منطقه ستارخان تهران و کوچکتر شدن ابعاد ساختمان در سال ۱۳۸۴
- ادامه ی بحث تعیین بر و کف و حدود اربعه زمین
- نحوه نگارش و یا اصلاح (روفو کاری) گزارشات خلافدار در مرحله ی فونداسیون
- نحوه گزارش نویسی مهندس ناظر در مرحله فونداسیون
- نحوه اجرای درز انقطاع در مرحله فونداسیون وقتی ساختمان دیوار حائل بتنی یا آجری دارد و بررسی حوادثی که در مرحله فونداسیون اتفاق افتاده است
- هفت روش برای اجرای سیستم اتصال زمین سطحی
- مباحث فنی و حقوقی نیلینگ (میخکوبی) و نحوه نگارش گزارش مرحله ای ناظر در مرحله فونداسیون
ادامه ی بحث تعیین بر و کف و حدود اربعه زمین
“نحوه نگارش و یا اصلاح (روفو کاری) گزارشات خلافدار در مرحله ی فونداسیون”
بازخوانی پرونده اجرای اشتباه صفحه ستون ها (Base plate) در منطقه ستارخان تهران و کوچکتر شدن ابعاد ساختمان در سال ۱۳۸۴
نحوه گزارش نویسی مهندس ناظر در مرحله فونداسیون
نحوه اجرای درز انقطاع در مرحله فونداسیون وقتی ساختمان دیوار حائل بتنی یا آجری دارد و بررسی حوادثی که در مرحله فونداسیون اتفاق افتاده است
هفت روش برای اجرای سیستم اتصال زمین سطحی وجود دارد که عبارتند از
1- ROD
2- RING
3- پنجه ای
4- مختلط
5- حلزونی
6- الکتروشیمیایی
7- شبکه ای
روش اجرای سیستم اتصال زمین سطحی با ROD کوبی
مصالح مورد نیاز در این روش نیز مانند روش عمقی میباشد با این تفاوت که بجای صفحه مسی از میله های مغز فولادی یک و نیم متری با قطر 14mm و روکش مس استفاده می شود.
نحوه اجرا بدین شکل است که ابتدا کانالی به عمق 80cm و عرض 45cm و طول (x) حفر می نماییم.
برای محاسبه طول کانال یکی از راه های زیر را انتخاب میکنیم:
الف) اندازه گیری مقاومت مخصوص خاک و انجام محاسبات مربوطه.
ب) بر اساس تجربه و پروژه های اطراف کارگاه.
پس از آماده شدن کانال 2 میله را به فاصله 3 متر از یکدیگر در زمین میکوبیم به گونه ای که 15cm از میله ها بیرون باشد.سپس دو میله را با کابل مسی یا کابل برق به یکدیگر متصل نموده و با دستگاه ارت سنج مقاومت زمین ایجاد شده را اندازه میگیریم.
اگر مقاومت قرائت شده بیشتر از 4 اهم بود،میله دیگری را به فاصله 3m از میله دوم در زمین میکوبیم و اینبار با اتصال سه میله به یکدیگر مجدد مقاومت زمین ایجاد شده را با دستگاه اندازه میگیریم.در صورت نیاز این کار را تا زمانی که مقاومت اندازه گیری شده به زیر 4 اهم برسد ادامه میدهیم.بعد از اینکه مقاومت مد نظر حاصل شد،سیمی را به شینه مسی نصب شده در تابلو برق ساختمان وصل میکنیم.
* در مناطق سردسیر دقت شود که عمق کانال حفاری شده حتما بیشتر از عمق موثر یخبندان باشد و همچنین مسیر عبور سیم مسی تا شینه تابلو برق از یخ زدگی محافظت شود.
*نحوه پر کردن کانال بدین شکل است که مانند روش عمقی عمل نموده و ابتدا کف کانال را محلول آب و نمک میریزیم و سپس تا ارتفاع 10cm از کف را با مخلوط آب و بتونیت پر میکنیم.الباقی فضای کانال را نیز میتوان با خاک سرند شده و یا رس نرم پر کرد.
*تاکید می شود که حتما پس از اجرای سیستم ارتینگ تاییدیه استاندارد آن را از شرکت های مجاز این کار تهیه نمایید.
مباحث فنی و حقوقی نیلینگ (میخکوبی) و نحوه نگارش گزارش مرحله ای ناظر در مرحله فونداسیون
قصه نویس ما خداست
دانه هایمان را می کاریم
در هر زمینی
و
زیرهرآسمانی
حتی اگر روزی نباشیم
نگران دانه هایمان نباید باشیم
باران با پاکیش ، نشان خواهد داد،دانه هایی که ما کاشته ایم، کجاست
بی منت ، ببخشیم
 و انکراژ برای سازندگان و پیمانکاران و شرح مسئولیتهای آن برای مهندسین ناظر و مجریان ذیصلاح با بازخوانی 5 پرونده ، و شرح قانون غازها !!!){kind=link}